کارچاق‌کن در لغت به معنی “دلال، واسطه و کسی است که با گرفتن رشوه، کار مردم را راه می‌اندازد”. چنین افرادی با میانبرهای بعضا قانونی و یا سوء استفاده از خلاء در قانون و نفوذ خاموش در یک یا چند نهاد نقش واسطه را برای پاسخگویی سریع و مورد نظر به درخواست ارباب رجوع بازی می‌ کنند. اگرچه مقابله با پدیده ناپسند “کارچاق‌ کنی” به عنوان یکی از مصادیق فساد اداری همواره مورد تاکید قرار داشته است، اما فعالیت سودجویانه برخی افراد با عنوان کارچاق‌ کن، با ادعای آشنایی به چم و خم قوانین و تسهیل امور ارباب رجوع، در برخی دستگاه های دولتی همچنان ادامه دارد. در ادامه مقاله در مورد کارچاق کنی بیشتر توضیح خواهیم داد.

کارچاق کنی یعنی چه؟

در لغت نامه، کار چاق کن به معنای دلال و آنکه کاری را راه می اندازد است.

کار چاق کن کیست؟

این افراد کسانی هستند که با استفاده از تجربه، نفوذ و یا استفاده از ابزار دیگر که به آن اشاره خواهد شد، از میانبرهای قانونی و غیرقانونی استفاده می کنند و به نتیجه دلخواه خود می رسند.

کارچاق کن ها معمولا به دو صورت عمل می کنند، یا از طرف شخصی که آنها را استخدام می کند، در مواردی که حق اقامه دعوا وجود ندارد وکیل می شوند و یا اینکه به عنوان دلال عمل می کنند.

عنصر قانونی کار چاق کنی

کار چاق کنی شاید عنوانی انحصاری در قانون مجازات اسلامی نداشته باشد اما میتوان باتوجه به شرح قانون ان را به برخی مواد قانونی نسبت داد از جمله:

ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی هر کس بدون داشتن سمت رسمی خود را در مشاغل دولتی (کشوری و لشکری) معرفی کند به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می‌شود.اگر برای این عمل برگه ای را جعل کرده است علاوه بر مجازات‌های فوق به مجازات جعل سند محکوم می شود و چنانچه با این عنوان متقلبانه موفق شود وجهی را از دیگران اخذ کند به عنوان کلاهبردار تحت تعقیب قرار می گیرد و به مجازات حبس، جزای نقدی، شلاق و رد مال محکوم می‌شود.

کارچاق کن ها در دستگاه قضایی

رواج کار چاق کنی در دستگاه قضایی، این روزها شهروندان زیادى را پشت در دادگاه ها و دادسراها گرفتار کلاهبرداران قضایى کرده است.

فساد ادارى ریشه در فعالیت هاى اقتصادى دارد و افرادى که مشکل ادارى و یا قضایى دارند، بدون اطلاع از قوانین براى تسریع در کارشان متوسل به افرادى مى شوند که مدعى هستند با داشتن رابطه پنهانى با برخى از پرسنل و مدیران مى توانند مشکلات ارباب رجوع را برطرف کنند.

این افراد را واسطه گر و یا کارچاق کن مى گویند در حقیقت کارچاق کن هاى قضایى، افرادى هستند که در مجتمع هاى دادگسترى و دادسراها به افراد ناآگاه و ساده دل که گرفتار مسائل قضایى هستند، مراجعه مى کنند و با دادن وعده و وعید از آنان پول قابل توجهى مى گیرند تا کارشان را انجام دهند و حکم مورد نظر مراجعان را از دادگاه بگیرند.
هر چند حفاظت و اطلاعات قوه قضائیه با کارچاق کن ها برخورد مى کند و در چند ماه اخیر بیش از ۱۵۰ نفر که به صورت انفرادى و یا شبکه اى در مراکز قضایى فعالیت مى کردند، شناسایى و دستگیر شده اند، اما این کار ریشه کن نشده است.

روابط ناسالم و جریان دلالى و کارچاق کنى از آسیب هایى است که دستگاه قضایى را تهدید مى کند و باید با کسانى که مى خواهند پرونده را از مسیر حق خارج کنند، برخورد شود.به تعبیری دستگاه قضایى  نبض نظام است.

حفاظت اطلاعات قوه قضائیه در گذشته برخوردهاى مناسبى را با دلالان و افراد فاسد که به دنبال ایجاد رابطه بوده اند و مى خواستند پرونده را از جریان حق خارج کنند، داشته و هم اکنون نیز باید با کسانى که مى خواهند جریان دادرسى را از مسیر عادلانه خارج کنند برخورد صریحی انجام دهد
البته باید قضات مورد حمایت قرار گیرند و با افرادى که مى خواهند با ایجاد شایعه نسبت به قاضى ایجاد شائبه کنند و به صلابت کار ضربه بزنند برخورد شود به نحوى که قاضى احساس آرامش کامل کند.

یکى از بیمارى هاى اجتماعى که در طول تاریخ ایران گریبانگیر جامعه بوده، فساد ادارى است.اعمالى نظیر اختلاس، ارتشا و کارچاق کنى در مواردى سلامت دستگاه ها را به مخاطره می اندازدمتأسفانه دستگاه قضایى یکى از مراکزى است که مورد توجه افراد فرصت طلب و سودجو و کارچاق کن است. به این صورت که متهمان و مجرمان سعى مى کنند فعالیت کارکنان دستگاه قضایى را خدشه دار کنند.

ناگفته نماند قوه قضائیه ناظرانى مانند حفاظت اطلاعات و معاونت نظارت و بازرسى دارد که در همه مجموعه هاى قضایى حضور فعال دارند و افراد بسیارى را در این رابطه دستگیر کرده اند.

دادگاه نیز بشدت با این گونه موارد برخورد کرده است اما در حال حاضر پرونده عده اى از کارچاق کن ها که با استفاده از عناوین جعلى مانند مأمور حفاظت اطلاعات، کارمند قضایى و یا از آشنایان و منسوبین قاضى، بازپرس و یا مقام هاى قضایى، از مراجعه کنندگان به دستگاه قضایى کلاهبردارى کرده اند، در حال رسیدگى است و متهمان پرونده با قرار تأمین مناسب در بازداشت به سر مى برند.

قضات دادگاه ها با متخلفانى که در دستگاه قضایى و یا دستگاه هاى دولتى فعالیت دارند و از موقعیت شغلى خود براى فریب ارباب رجوع استفاده مى کنند با قاطعیت برخورد میکند

در سازمان هاى عمومى، فساد کم و بیش وجود دارد که این موضوع، ریشه در اقتصاد دارد و بیشتر از سوى افرادى که واسطه گر و یا به قول معروف کارچاق کن هستند، صورت مى گیرد.

کارچاق کن ها با توسل به شیوه هاى متقلبانه و سوءاستفاده از ناآگاهى هاى مراجعه کنندگان به دستگاه قضایى، در مقابل دادن وعده هاى واهى و پوشالى به مراجعه کننده به دادگاه مبنى بر این که مشکلات قضایى آنان را به نحو احسن حل و فصل خواهد کرد از این افراد ساده دل مبالغ کلانى کلاهبردارى مى کنند.

دستگاه قضایى و دوایر دولتى، از این امر مستثنى نیست و مراجعه کنندگان به این دستگاه به راحتى گرفتار دام هاى شوم کارچاق کن ها مى شوند. فرد زمانى به خود مى آید که دارایى خود را از دست داده، نتیجه مطلوب نیز نگرفته و در دادگاه نیز محکوم شده است.

قوه قضائیه، مسئولان دادگسترى و دادسراها و کانون وکلا و دیگر مراکز مسئول،میبایست به افراد آموزش و آگاهى داده و آنان را از خطرات احتمالى از سوى کارچاق کن ها آگاه سازند.

کارمندان دستگاه قضایى و دولتى هم باید از نظر شرعى و قانونى به وظایف خطیر خود واقف باشند تا این پدیده شوم کارچاق کنى از ادارات دولتى و قضایى ریشه کن شود.

دستگاه قضایى باید نظارت کامل بر اعمال کارمندان قضایى از مرحله تشکیل پرونده ارباب رجوع تا قطعى شدن حکم داشته باشد.
دادستانى با هدف ایمن سازى حریم دادسرا و ایجاد محیطى آرام و سالم براى رسیدگى به پرونده ها، کشف جرایم و جلوگیرى از سوءاستفاده افراد حرفه اى و پاسخگویى صحیح و اصولى به مراجعان، طرحى را در چند ناحیه دادسرا به اجرا گذاشته است.

این طرح آزمایشى به صورت بخشنامه به دادسراها اعلام شده است که براساس آن، سرپرست هاى دادسرا موظف به انجام موارد زیر هستند:

۱-براى پاسخگویى و تعیین تکلیف فورى مراجعان، واحدى در طبقه همکف تعیین و پاسخ لازم به ارباب رجوع داده شود به نحوى که ضرورتى به مراجعه تمامى افراد به شعبه مربوطه و طبقات دادسراى آن ناحیه نباشد

۲- چنانچه ورود مراجعان به طبقات و شعبات ضرورى باشد، پس از احراز هویت، اسامى آنان در برگ ملاقات ثبت شده که براساس اطلاعات ذکر شده در فرم ملاقات، مراجعه کننده مکلف شود آن را به امضاى ملاقات شونده رسانده و هنگام خروج به مسئول کنترل برگرداند.

۳- احراز هویت اشخاص براساس شناسنامه و یا کارت شناسایى معتبر و یا مدارک رسمى عکس دار که با تأیید مأمور انجام شود و چنانچه مراجعان این مدارک را همراه نداشته باشند، از آنان اوراق قضایى مربوط به پرونده (از قبیل احضاریه، اخطاریه، شکوائیه یا…) مطالبه شود.

۴- مراجعه خانواده متهمان که به لحاظ قانونى، بازداشت شده اند براى کسب اطلاعات و پیگیرى موضوع و همچنین وثیقه گذار و کفیل به شعبه ها و طبقه ها با هماهنگى قاضى مربوط و پس از احراز هویت به نحو مذکور انجام شود.

*کارچاق کن ها یا «کلاهبرداران قضایی» خود را چگونه معرفی می کنند؟
این گروه از مجرمان با خوشرویی و روابط عمومی قوی خود را به قربانیان نزدیک کرده و با ادعاهای واهی، قربانیان خود را به دام می اندازند.
از مهمترین مصادیق ادعاهای واهی کارچاق کن ها آشنایی و دوستی صمیمی و نزدیک با قضات یا شخص قاضی خاص مسئول رسیدگی پرونده شخص قربانی، آشنایی و دوستی با مدیران دفاتر دادگاه ها و دادسراها و سایر کارکنان اداری در مجتمع های قضایی و معرفی خود به عنوان قاضی بازنشسته یا مقام قضایی بازنشسته مانند دادستان شهرستان یا رییس دادگستری شهرستانها و غیره است.این افراد همچنین خود را همچنین وکیل باسابقه دادگستری و یا مدیر موسسه حقوقی معروف و معتبری که چند وکیل در استخدام آن هستند و غیره معرفی می کند این گونه افراد با ظاهری بسیار آراسته و موجه با قربانیان خود برخورد کرده و با چرب زبانی، اعتماد آنان را جلب می کنند.

سایت وکیل پوراعتضاد در صدد است تا با اطلاع رسانی های قانونی خود شما عزیزان را نسبت به حقوق و تکالیفتان آگاه کند تا در دام افراد سودجو چون کارچاق کن ها نیفتید. اگر نیاز به مشاور حقوقی دارید و یا میخواهید پیگیری پرونده های حقوقی خود را به وکیل بسپارید به سراغ دفاتر حقوقی معتبر و با تجربه بروید.وکیل پوراعتضاد در این خصوص میتواند بهترین انتخاب شما باشد.